Ocena ryzyka zawodowego metodą Risk Score

Ocena ryzyka zawodowego metodą Risk Score na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana. Trudno jednak nie zauważyć korzyści, wynikających z jej zastosowania. Dlatego w poniższym artykule dokładnie omawiamy wszystkie jej elementy. Dodatkowo odpowiadamy na najpopularniejsze pytania, dotyczące oceny ryzyka zawodowego nie tylko metodą Risk Score.

Polecamy też nasz wywiad ze specjalistą BHP, Michałem Rakiem na temat podejścia do oceny ryzyka w Polsce.

Spis treści:

• Jakie są metody oceny ryzyka zawodowego?
• Dlaczego metoda Risk Score?
• Na czym polega metoda Risk Score?
• Parametry metody Risk Score
• Kategorie ryzyka w Risk Score
• Podstawa prawna i sposób dokumentacji oceny ryzyka zawodowego
• Ocena ryzyka zawodowego — odpowiedzi na najpopularniejsze pytania

Risk Score jest metodą oceny ryzyka zawodowego, której w naszym kraju używa się stosunkowo często. Przy odrobinie wprawy posługiwanie się nią okazuje się bardzo intuicyjne i szybkie. To jednak nie wszystkie zalety tej metody. Dowiedz się więcej na temat ORZ za pomocą Risk Score.

Jakie są metody oceny ryzyka zawodowego?

W ramach oceny ryzyka zawodowego przeprowadza się zarówno jego analizę, jak i wyznacza dopuszczalne poziomy. Cele te zrealizować można stosując różne metody, np.: 

• indukcyjną, polegającą na obserwowaniu pracy na stanowisku i wykonaniu określonych eksperymentów, celem sformułowania wniosków i hipotez dotyczących ORZ,
• dedukcyjną, w której stosuje zasady logiki, 
• ilościową, stosowaną najrzadziej, głównie z powodu konieczności uwzględnienia odpowiedniej liczby danych statystycznych,
• jakościową, wśród których popularnością wyróżnia się właśnie metoda Risk Score.

Dlaczego metoda Risk Score?

W porównaniu do innych metod oceny ryzyka zawodowego, metoda Risk Score umożliwia łatwą interpretację wyników. Wykorzystanie standaryzowanych tabel ogranicza subiektywność w szacowaniu ryzyka. Dodatkowo metoda ta uwzględnia zależność ryzyka od czasu przebywania pracownika w strefie zagrożenia. Dlatego może być wygodnie stosowana również do oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, na których czynniki środowiska ulegają częstym i dużym zmianom.

Odpowiadając na pytanie, dlaczego metoda Risk Score można podkreślić również jej wszechstronność, zapewnioną przez analizę różnych aspektów zagrożeń (ekspozycja, skutki, prawdopodobieństwo). Ze wszystkich tych powodów metoda Risk Score cieszy się dużą popularnością w Polsce.

Na czym polega metoda Risk Score? Wzór

Metoda Risk Score polega na oszacowaniu ryzyka przy pomocy specjalnych tabelek, zawierających wartości liczbowe trzech parametrów. Wynikiem jest iloczyn tych wartości, uzyskany za pomocą wzoru: 

R = S x E x P

w którym:

R to oszacowana wartość ryzyka zawodowego,

S — potencjalna strata, 

E — ekspozycja na zagrożenie,

P — prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnego zagrożenia. 

W końcowej fazie oceny ryzyka zawodowego metodą Risk Score oszacowany wynik liczbowy wykorzystuje się do wyznaczenia kategorii ryzyka, również według opracowanej tabeli. Zawiera ona także poziomy akceptacji ryzyka, które traktuje się jako wskaźniki do planowania działań, zapewniających bezpieczeństwo pracy. 

Parametry metody Risk Score

Parametry metody Risk Score posiadają wartości liczbowe, określone na podstawie cech charakterystycznych dla każdego parametru. Na przykład punktację parametru ekspozycja wykonano według poniższych częstotliwości: 

Tabela 1. Wartości parametru Ekspozycja w metodzie Risk Score.

Przy ustalania wartości liczbowych parametru potencjalne straty uwzględnia się zarówno straty ludzkie, jak i materialne, ponieważ występują one niezależnie od siebie. Do obliczeń wybiera się większą wartość. 

Tabela 2. Wartości i opis parametru Potencjalne straty w metodzie Risk Score.

Natomiast parametr prawdopodobieństwo sklasyfikowano według siedmiu zakresów, określonych także za pomocą wartości procentowych.

Tabela 3. Wartości parametru Prawdopodobieństwo w metodzie Risk Score.

Kategorie ryzyka w Risk Score

Wynikiem obliczeń, uwzględniających wartości poszczególnych parametrów, jest liczba, którą przyporządkowuje się do właściwej kategorii ryzyka w metodzie Risk Score. Warto wiedzieć, że tylko kategorie 1 i 2 mieszczą się w dopuszczalnym poziomie ryzyka. W omawianej metodzie już w kategorii 3 wymagane jest podjęcie działań, prowadzących do obniżenia ryzyka. 

Tabela 4. Kategorie ryzyka w metodzie Risk Score.

Ocena ryzyka zawodowego za pomocą metody Risk Score umożliwia także badanie skuteczności działań podejmowanych w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy. Sugerowanym, dopuszczalnym poziomem akceptacji ryzyka jest w tej metodzie R = 70. Dzięki temu, że wyznaczany jest on za pomocą wartości liczbowej, organizacje mogą mierzyć, jak wykonane przez nich działania wpływają na jego obniżenie. Mogą również wyznaczyć wewnętrzne, akceptowalne poziomy ryzyka (poniżej R = 70).  

Podstawa prawna i sposób dokumentacji oceny ryzyka zawodowego

Aktami prawnymi, które regulują kwestie dotyczące ryzyka zawodowego, są Kodeks pracy z 25 czerwca 1974 roku oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku (znowelizowane w 2007 r.). Nakładają one na pracodawcę między innymi następujące obowiązki:

• przeprowadzania regularnej oceny ryzyka zawodowego na każdym stanowisku pracy,
  
• dokumentacji procesu identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego, 
  
• informowania pracowników o poziomie ryzyka zawodowego, zagrożeniach, skutkach i metodach ochrony.

Nasz program do tworzenia oceny ryzyka zawodowego i zarządzania całą dokumentacją BHP w firmie w prosty sposób pomoże Ci zautomatyzować te wszystkie procesy. Zapraszamy do kontaktu.

Niemniej jednak żadne przepisy nie określają formy dokumentacji ORZ, dlatego w praktyce organizacje samodzielnie wyznaczają standardy tych dokumentów. Powinny one zawierać elementy takie jak charakterystykę wybranej metody ocen ryzyka zawodowego oraz opis stanowiska pracy. Kluczową częścią jest karta pomiaru ryzyka zawodowego. Do dokumentu dołączyć należy także plan działań obniżających ryzyko zawodowe na stanowisku pracy. Każdy pracownik powinien własnoręcznym podpisem potwierdzić zapoznanie się z dokumentacją ORZ na konkretnym stanowisku pracy. 

Ocena ryzyka zawodowego — odpowiedzi na najpopularniejsze pytania

Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najpopularniejsze pytania, dotyczące oceny ryzyka zawodowego nie tylko metodą Risk Score. Sprawdź, czy rozwieją one Twoje wątpliwości w tym temacie. 

Jak określa się poziom ryzyka zawodowego?

Określenie poziomu ryzyka zawodowego polega na identyfikacji zagrożeń na stanowisku pracy, analizie i ocenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia, kategoryzacji ryzyka i opracowaniu planu działań zapobiegawczych. W tym celu stosuje się różne metody, a jedną z nich jest właśnie Risk Score.

Kto robi ocenę ryzyka zawodowego ?

Ocenę ryzyka zawodowego najczęściej wykonuje specjalista z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Niekiedy przeprowadzają ją również zewnętrzni konsultanci BHP. 

Co ile ocena ryzyka zawodowego?

Przepisy wymagają regularnego przeprowadzania oceny ryzyka, ale nie podają z jaką częstotliwością należy to robić. Specjaliści zalecają wykonywanie tych działań co najmniej raz w roku. Natomiast obligatoryjnie ocenę ryzyka zawodowego należy zaktualizować, jeżeli na stanowisku pracy nastąpiły zmiany, które mogłyby wpłynąć na ryzyko zawodowe. 

Co powinna zawierać karta oceny ryzyka zawodowego?

Zgodnie z  § 39a ust 3.  Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej karta oceny ryzyka zawodowego powinna zawierać w szczególności:

1. opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

a) stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,

b) wykonywanych zadań,

c) występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,

d) stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

e) osób pracujących na tym stanowisku;

2. wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

3. datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.