Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Pracodawca, zatrudniając pracowników, ma w obowiązku zapewnić im odpowiednie warunki wykonywania obowiązków służbowych. Praca powinna być wykonywana w warunkach bezpiecznych, higienicznych, ergonomicznych, a obowiązek zapewnienia takiego otoczenia leży w gestii pracodawcy. Również przeszkolenie pracowników w zakresie wiedzy i umiejętności adekwatnej do zajmowanego stanowiska leży po stronie przedsiębiorcy. Jakie dokładnie obowiązki w zakresie bhp należą do pracodawcy i co się z nimi wiąże?

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp

Pracodawca jest odpowiedzialny za warunki bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników. Dotyczy to zarówno pracowników wykonujących usługi na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych i w ramach własnej działalności gospodarczej. Pracodawca jest odpowiedzialny również za bezpieczeństwo innych osób przebywających w zakładzie. Na zakres tej odpowiedzialności nie mają wpływu obowiązki poszczególnych pracowników w dziedzinie bhp, powierzenie wykonywania zadań służby bhp osobom spoza zakładu pracy ani też zła sytuacja materialna pracodawcy.

Szczególne obowiązki pracodawcy wymienione w Kodeksie pracy (art. 207) i określone przez Państwową Inspekcję Pracy to:

• Organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki;
• Zapewnienie przestrzegania w firmie przepisów oraz zasad w zakresie BHP, a także usuwanie ewentualnych uchybień;
• Reagowanie na potrzeby w zakresie bhp oraz dostosowanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
• Uwzględnianie w ramach działań profilaktycznych ochrony zdrowia pracowników młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących piersią oraz pracowników niepełnosprawnych;
• Zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
• Zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy;
• Przekazanie pracownikom informacji o zagrożeniach dla życia i zdrowia występujących w zakładzie pracy oraz na poszczególnych stanowiskach oraz działaniach zapobiegawczych stosowanych w celu ograniczenia tych zagrożeń;
• Wyznaczenie pracowników zobligowanych do uiso
• Udzielania pierwszej pomocy w miejscu pracy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji, a także przekazanie informacji na temat wyznaczonych pracowników reszcie personelu;
• Pokrywanie kosztów działań podejmowanych w zakresie BHP;
• Znajomość przepisów o ochronie pracy, przepisów i zasad BHP oraz wymaganie tej wiedzy od innych osób kierujących pracownikami.

Szkolenia BHP

Pracodawca ma w obowiązku odbyć okresowe szkolenie w zakresie niezbędnym do wykonywania swoich obowiązków. Dodatkowo szkolenia BHP obowiązują każdego nowozatrudnionego pracownika, przy czym zakres szkolenia powinien być dostosowany do rodzaju stanowiska i wykonywanej pracy. W jego ramach powinna zostać przekazana wiedza dotycząca zagrożeń dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy i na danym stanowisku, sposobów przeciwdziałania tym zagrożeniom, instrukcji związanych z wykonywaniem pracy oraz postępowania w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia. Szkolenie bhp odbywa się w godzinach pracy pracownika, a jego koszty pokrywa w całości pracodawca. Zapoznanie się z przepisami i zasadami bhp pracownik potwierdza, składając własnoręczny podpis na piśmie, które należy włączyć w jego akta osobowe.

Kto jest bezpośrednio odpowiedzialny za zadania bhp?

Jeśli przedsiębiorca ukończył szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp, może sam wykonywać te zadania. Ma to jednak zastosowanie jedynie do właścicieli firm zatrudniających małą ilość pracowników – do 10 osób lub do 20 osób, jeśli działalność posiada nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka. Jeśli w zakładzie pracy zatrudnionych jest więcej pracowników, ale liczba ta nie przekracza 100 – pracodawca może zlecić wykonywanie zadań służby bhp jako dodatkowe zadanie pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Jeśli przedsiębiorca nie dysponuje pracownikami, którzy mają ku temu odpowiednie kompetencje – może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom bhp spoza zakładu pracy. Jeśli natomiast firma zatrudnia ponad 100 pracowników – pracodawca jest zobligowany do stworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli pracodawca zatrudnia więcej niż 250 pracowników, jest dodatkowo zobowiązany powołać komisję bhp jako organ doradczy.

Jakie jeszcze obowiązki w zakresie bhp ciążą na pracodawcy?

Pracodawca ma również takie obowiązki w zakresie bhp, jak:

• Zapewnianie bezpieczeństwa i ergonomii działania maszyn i innych urządzeń technicznych.
• Używanie jedynie takich materiałów i procesów technologicznych, która mają ustalony stopień szkodliwości, substancji odpowiednio oznaczonych i widniejących w spisie substancji niebezpiecznych, a także podjęcie środków profilaktycznych mających na celu redukcję szkodliwości materiałów, substancji czy procesów.
• Dostarczanie środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego pracownikom na wymagających tego stanowiskach pracy; środki te dostarczane są nieodpłatnie i powinny spełniać określone normy.
• Dostarczanie pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłków i napojów.
• Ocena i dokumentacja ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, informowanie pracowników o tym ryzyku.
• Przeprowadzanie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, udokumentowanie wyników i udostępnianie ich pracownikom.
• Systematyczna analiza przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a następnie zastosowanie właściwych środków profilaktycznych na podstawie wniosków z tej analizy.
• Przestrzeganie zakazu zatrudniania kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz osób młodocianych przy pracach uciążliwych lub szkodliwych.
• Zlecanie pracownikom wstępnych i okresowych szkoleń bhp oraz wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich.
• Konsultacja z pracownikami wszystkich podejmowanych działań w zakresie bhp, w szczególności: szkoleń pracowników, tworzenia służby bhp, przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, oceny ryzyka zawodowego, zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych czy substancji, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia.
• Wyznaczenie koordynatora sprawującego nadzór w zakresie bhp i zapewniającego przestrzeganie przepisów bhp w miejscu, w którym wykonują pracę osoby zatrudnione przez różnych pracodawców. Koordynator powinien ustalić zasady współdziałania, wspomagać współpracę wszystkich pracowników, a przede wszystkim uwzględnić w ramach tej współpracy występowanie zagrożeń zawodowych w miejscu pracy i informowanie o nich wszystkich pracowników.

Wystąpienie zagrożenia

Obowiązkiem pracodawcy jest odpowiednie przygotowanie miejsca pracy oraz pracowników do możliwości wystąpienia zagrożenia dla ich zdrowia lub życia. Działania te powinny być zgodne z profilem działalności firmy, rodzajem występujących zagrożeń i liczbą pracowników. W szczególności pracodawca ma obowiązek zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, środki przeciwpożarowe i niezbędne do ewentualnej ewakuacji. Należy również wyznaczyć pracowników, którzy będą wykonywać te działania oraz zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi. W przypadku wystąpienia zagrożenia pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o zagrożeniach oraz podjąć odpowiednie działania w celu ochrony zdrowia i życia podwładnych. Pracowników powinny obowiązywać instrukcje i polecenia mówiące o tym, by natychmiast przerwać wykonywaną pracę i oddalić się z miejsca zagrożenia w bezpieczne miejsce. Pracownicy nie powinni wracać w miejsce zagrożenia, mogą też podejmować działania w celu uniknięcia niebezpieczeństwa, przy czym pracodawca nie może egzekwować od nich jakichkolwiek negatywnych konsekwencji tych działań.